ورود و عضویت
هر محلول بافری دارای یک محدوده عملکردی pH است و می تواند در مقابل تغییرات دامنه pH به ازای مقدار مشخصی اضافه شدن باز یا اسید مقاومت کرده که به آن ظرفیت بافری گفته می شود. در صنعت، از محلول‌های بافر در فرآیندهای متنوعی از جمله تخمیر و رنگرزی استفاده می‌شود.
کنترل pH در فرآیند های کارخانجات نساجی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده و کیفیت در نتایجِ حاصل از عملیات هایی از جمله پخت و سفیدگری، رنگرزی، شست و شو یا ریداکشن، تکمیل، چاپ و … کاملا به میزان pH مورد نظر در این فرآیندها وابسته است.
طرز تهیه بافر
بافر حاصلِ ترکیب شدن مقادیر زیاد اسید ضعیف و یا باز ضعیف با جفت های مزدوج (نمک) آنهاست. یک اسید ضعیف و باز مزدوج آن می توانند در یک محلول، بدون خنثی نمودن یکدیگر در کنار هم باقی بمانند. همین امر در مورد باز ضعیف و اسید مزدوج آن نیز صادق است. محلول های بافر به طور گسترده به دو نوع اصلی طبقه بندی می شوند:
- بافر اسیدی
- بافر قلیایی
بافر اسیدی
بافرهای اسیدی محلول هایی غیر فرار هستند و همانطور که از نام آن ها پیداست برای حفظ pH در محیط های اسیدی استفاده می شوند.
دارای pH اسیدی بوده و از ترکیب شدن اسید ضعیف و نمک آن با یک باز قوی تهیه می شوند.
بافرهای اسیدی در صنعت نساجی به منظور تنظیم pH یا جهت خنثی سازیِ محیط قلیایی بعد از مرحله رنگرزی و عملیات پخت و سفید گری مورد استفاده قرار میگیرند. هم چنین در فرآیند رنگرزی رنگ پلی استر که عمدتا در محیط اسیدی انجام می پذیرد قابل استفاده میباشند. تنظیم pH محیط با استفاده از بافرهای اسیدی میتواند کمک بسزایی در بهینه سازی و بهبود عملیات رنگرزی و خنثی سازی داشته باشد.
بافر قلیایی
همانطور که گفته شده بافر قلیایی ترکیبی از یک باز ضعیف و نمک های آن است. این محلول ها برای حفظ pH در محیط های قلیایی مورد مصرف قرار میگیرند.
در صنعت نساجی از بافرهای قلیایی طی عملیات رنگرزی راکتیو به عنوان عامل ایجاد کننده محیط قلیایی استفاده می شود. در رنگرزی واکنش بین رنگ راکتیو و الیاف پنبه بدون وجود محیط قلیایی امکان پذیر نیست و این pH وظیفه تثبیت رنگزاهای جذب شده را در الیاف به عهده دارد.
